Jutro, 25 września, zaczną obowiązywać w Polsce przepisy ustawy o ochronie sygnalistów. Dla części przedsiębiorców to ostatnie godziny na wdrożenie odpowiednich procedur. Kim jest sygnalista w firmie i co trzeba o nim wiedzieć?

Definicja sygnalisty w świetle ustawy o ochronie sygnalistów

Kim według prawa jest sygnalista w firmie? Jest to osoba, która ujawnia nieprawidłowości, naruszenia lub nadużycia prawa, do których dochodzi w przedsiębiorstwie. Sygnalistą nie musi być aktualny pracownik firmy. Równie dobrze może to być osoba, która kiedyś była zatrudniona w przedsiębiorstwie, a nawet może to być kontrahent lub osoba całkiem niezwiązana z firmą, jeśli tylko posiada wiedzę na temat nielegalnych lub nieetycznych praktyk wewnątrz przedsiębiorstwa. Przepisy ustawy o ochronie sygnalistów, stosuje się również  „do osoby fizycznej, w przypadku zgłoszenia lub ujawnienia publicznego informacji o naruszeniu prawa uzyskanej w kontekście związanym z pracą przed nawiązaniem stosunku pracy lub innego stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy lub usług lub pełnienia funkcji w podmiocie prawnym lub na rzecz tego podmiotu, lub pełnienia służby w podmiocie prawnym lub już po ich ustaniu” (art. 4 ust. 2 ustawy o ochronie sygnalistów).

Znaczenie sygnalisty w firmie

Sygnalista może zgłaszać nieprawidłowości, działania lub zaniechania niezgodne z przepisami lub mające na celu obejście prawa, jeśli dotyczą one:

  • bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymogami,
  • bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych,
  • bezpieczeństwa transportu,
  • bezpieczeństwa żywności i pasz,
  • interesów finansowych Skarbu Państwa Rzeczypospolitej Polskiej, jednostki samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej,
  • konstytucyjnych wolności i praw człowieka i obywatela, które występują w stosunkach jednostki z organami władzy publicznej,
  • korupcji,
  • ochrony konsumentów, prywatności i danych osobowych,
  • ochrony środowiska oraz ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego,
  • przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,
  • rynku wewnętrznego Unii Europejskiej, w tym publicznoprawnych zasad konkurencji i pomocy państwa oraz opodatkowania osób prawnych,
  • usług, produktów i rynków finansowych,
  • zamówień publicznych,
  • zdrowia i dobrostanu zwierząt,
  • zdrowia publicznego.

Obowiązki firm wobec sygnalistów wynikające z ustawy

Przedsiębiorcy, którzy muszą wdrożyć system przyjmowania zgłoszeń, mają obowiązek stworzyć odpowiednie procedury umożliwiające sygnalistom bezpieczne informowanie o nieprawidłowościach. Muszą w szczególności wprowadzić właściwe polityki ochrony sygnalistów, zapewnić szkolenia pracownicze i anonimowe kanały przesyłania zgłoszeń. Poza tym, przedsiębiorcy powinni zapewnić sygnalistom wsparcie, w tym porady prawne, choć osobom zgłaszającym nieprawidłowości, porad może udzielić również doświadczona kancelaria adwokacka w Otwocku. Przedsiębiorcy powinni mieć na względzie, że wdrożenie procedur i systemu zgłoszeń może być dla firm problematyczne, ale niesie za sobą korzyści. Po pierwsze, pomaga w wykrywaniu i eliminowaniu nieprawidłowości. Po drugie, firmy dzięki systemowi przyjmowania zgłoszeń budują kulturę zaufania i działania zgodnie z prawem, co wpływa korzystnie na ich wizerunek.