Przyjęło się, że alimenty związane są z pokrywaniem przez rodziców kosztów utrzymania małoletnich dzieci. Tymczasem zobowiązani do ich regulowania mogą być również inni członkowie rodziny. Co jeszcze warto wiedzieć o obowiązku alimentacyjnym?
Czym jest obowiązek alimentacyjny
Obowiązek alimentacyjny uregulowany został w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Zgodnie z prawem, polega on na obowiązku dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania członkom rodziny, którzy z jakichś powodów nie są w stanie samodzielnie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. Obowiązek alimentacyjny posiada pewne szczególne cechy. Co go charakteryzuje?
Niezbywalność
Podstawową cechą obowiązku alimentacyjnego jest niezbywalność. Oznacza to, że nie można się zrzec prawa do alimentacji, ani pozbawić nikogo tego prawa. Zgodnie z prawem obowiązek alimentacyjny nie może zostać spełniony poprzez jednorazowe świadczenie pieniężne. W praktyce oznacza to, że nie można spełnić obowiązku alimentacyjnego poprzez jednorazowe przelanie środków, nawet jeśli będzie to wielokrotność ustalonej wysokości miesięcznych alimentów.
Brak przedawnienia alimentów
Prawo do alimentacji nie ulega przedawnieniu. Nie oznacza to jednak, że roszczenia o świadczenia alimentacyjne również nie mogą się przedawnić. Zgodnie z art. 137 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, roszczenia tego rodzaju przedawniają się z upływem lat trzech.
Obowiązek nie dziedziczony
Obowiązek alimentacyjny nie jest dziedziczny. Oznacza to, że spadkobierca nie dziedziczy po zmarłym obowiązku alimentacyjnego. Nie oznacza to jednak, że nie będzie musiał realizować własnego obowiązku alimentacyjnego.
Wzajemność
Warto pamiętać, że obowiązek alimentacyjny ma charakter wzajemny. Co to oznacza? W praktyce oznacza, że obie strony stosunku mogą domagać się alimentów. Przykładowo, tak samo jak dzieci mogą żądać alimentów od rodziców, tak samo rodzice będą mogli oczekiwać alimentów od swoich pełnoletnich dzieci.
Może polegać na osobistych staraniach
Obowiązek alimentacyjny może nie mieć charakteru materialnego. Zgodnie z prawem może być spełniony poprzez podejmowanie osobistych starań, np. na wychowanie dziecka.
Chcesz uzyskać alimenty na siebie lub dziecko? Zadzwoń 692-523-230
Kto może być zobowiązany do regulowania alimentów
Zgodnie z prawem obowiązek alimentacyjny może powstać z uwagi na pokrewieństwo i tzw. więzy krwi, czyli w związku z urodzeniem dziecka lub dzieci, a także z uwagi na zawarcie związku małżeńskiego i orzeczenia sądu. Ten ostatni przypadek dotyczy przysposobienia. Obowiązkiem alimentacyjnym nie musza być objęci wyłącznie najbliżsi krewni, ale także dalsza rodzina, a nawet osoby, których nie łączą więzy krwi. Przykładowo, obowiązek alimentacyjny może spoczywać na przyrodnim rodzeństwie. Nie każdy krewny będzie jednak od razu zobowiązany do płacenia alimentów. Jaka zatem jest kolejność realizacji obowiązku alimentacyjnego?
Alimenty – kolejność realizacji obowiązku alimentacyjnego
Zgodnie z art. 129 §1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem. Jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych – obciąża bliższych stopniem przed dalszymi. Natomiast, jak wynika z kolejnego paragrafu, krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym.
Od czego zależy wysokość alimentów
Wysokość alimentów zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Co należy rozumieć przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego? Zgodnie z orzecznictwem, są to potrzeby, których zaspokojenie zapewni uprawnionemu do alimentów prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy, odpowiedni do jego wieku i uzdolnień. Jeśli dziecko przejawia ponadprzeciętne talenty, może się okazać, że jego usprawiedliwione potrzeby są wyższe. Z kolei możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego oznaczają zarobki i dochody, jakie uzyskałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych. Sąd nie bierze pod uwagę rzeczywistych dochodów, a jedynie możliwości zarobkowe i majątkowe.
Przykładowo, jeśli na stomatologu z udokumentowanym wieloletnim doświadczeniem w zawodzie, ciąży obowiązek alimentacyjny względem małoletniego dziecka, ale zarabia on najniższą krajową, sąd weźmie pod uwagę, nie jego pensję, a to, ile rzeczywiście mógłby zarabiać w swoim zawodzie. Warto pamiętać, że co do zasady, im wyższy standard życia rodziców, tym na wyższe alimenty mogą liczyć dzieci. Wynika to z zasady równej stopy życiowej w rodzinie. Zakłada ona, że dziecko nie powinno żyć na niższym poziomie materialnym niż jego rodzice.
Kiedy wygasa obowiązek alimentacyjny
Obowiązek alimentacyjny wygasa w trzech przypadkach. Po pierwsze, w chwili śmierci jednej ze stron, czyli uprawnionego lub zobowiązanego. Po drugie, obowiązek alimentacyjny wygasa w sytuacji ustania możliwości zobowiązanego. A po trzecie – w sytuacji ustania potrzeby uprawnionego.
